نگاهی به تاریخ عمومی ترکان کوره سونلی
دکتر توحید ملک زاده
یکی از وقایع مهم اواسط دوره حکومت صفویه در آذربایجان ورود جلالی ها به آذربایجان و در این میان حرکت طایفه « کوره سون/کوره سین » لی به سلماس و استقرار آنها در سلماس و خوی می باشد. کوره سینلی ها از ایل #چپنی çəpni یکی از 24 قبیله ترکان #اوغوز بودند که تعدادی از آنان بعد از اسلام به آناطولی آمده بودند. نام چپنی ها قبل از اسلام در کتیبه های کول تیقین و یئنی سئی و بعد از اسلام در کتاب دیوان لغات الترک محمود کاشغری و جامع التواریخ فضل الله همدانی و شجره تراکمه قاضی بهادر خان همراه با شکل طمغا و مهرهایشان آمده است. اینان قبل از صفویه در آناطولی در جنوب دریای سیاه در منطقه «گیره سون» ترکیه زندگی می کرده و تمایلات صوفیانه داشتند . همین امر سبب بروز اختلاف ها و تنش هایی بین عثمانی های طرفدار شریعت و چپنی ها یا کوره سونلی های بعدی طرفدار طریقت گشت. بر اساس نوشته های ولایت نامه از کتاب اهل طریقت ، چپنی ها از مریدان اولیه حاجی بکتاش ولی بودند.
♻️♻️♻️♻️♻️♻️
در سال 1279 میلادی چپنی ها بصورت دسته جمعی در سینوپ در کنار دریای سیاه دیده می شوند . در تاریخ منطقه از درگیری چپنی ها با حکام طرابوزان سخن به میان آمده است .
چپنی ها در زمان اوزون حسن به حکومت آق قویونلوها پیوستند که در رأس انها ایل – آلدی بگ قرار داشت . در زمان صفویه نیز چپنی ها زیر فرمان امپراطوری صفوی قرار داشت . باقی چپنی های ساکن عثمانی در جنگهای مختلف عثمانی – صفوی به نفع صفویان وارد جنگ می شدند. مثلاً در یکی از جنگها قلعه ارجیش Erciş را تسلیم صفویه نمودند . در سال 976 ( 1568) به فرمان سلطان عثمانی تمام چپنی های وان از منطقه هم مرز آذربایجان اخراج شدند .
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
در زمان سلطنت سلطان طهماسب در میان افراد گارد شاهی ، نفراتی از چپنی ها هم دیده می شوند . در وان علیرغم تضییق عثمانی ها به آنها از نفوذ چپنی ها کاسته نشده بطوریکه در سال 955 (1548) در زمان سلطنت سلطان سلیمان قانونی ، حاکم وان از ترکان چپنی بود و جالب اینکه در عین زمان حاکم اورمیه سلیمان چلبی نیز از ترکان چپنی بود وی در جنگ با عشایر کرد کشته شده .
پس از ورود چپنی ها به سلماس محتملا در قرن شانزدهم میلادی از آنجایی که اینان از محال « گیره سون » عثمانی (شمال شرق آناطولی ) آمده بودند در میان مردم آذربایجان به گیره سون لی یا کوره سونلی مشهور شدند. کوره سونلی ها در طی تاریخ با نهایت نجابت و آرامی در منطقه زیستند و در وقایع سیمیتقو در سالهای 1300 به بعد جمعی از آنان به ترکیه مهاجرت کرده و از طرف دولت تازه تاسیس ترکیه در روستاهای خالی از سکنه وان اسکان داده شدند. در سالیان اخیر جمعی از کوره سونلی های وان به شهرهای آنکارا، استانبول و ازمیر مهاجرت کرده و وارد بدنه دولت و ملت ترک درآمده اند.
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
لهجه اهالی محال کوره سونلی سلماس مابین لهجه آذربایجان و آناطولی می باشد. فولکلور اینان نیز عیناً مانند سایر مردم آذربایجان و آناطولی می باشد. تحقیق درباره لهجه ، آداب و رسوم و بررسی مونوگرافی روستاها و مناطق کوره سونلی نشین وظیفه هر آذربایجانی می باشد
@kurasunny
❇️کانال روستاهای کوره سنی❇️
ویژگی بارز شکریازی :
هر روستایی برای خود ویژگی‌ها فرهنگ ارزش، آداب رسوم و.خاصی دارد .
شکریازی هم همانند دیگر روستاها ویژگی‌هایی دارد که ما در این بخش به چند تا از این ویژگی ها اشاره خواهیم کرد .
ویژگی اول : شکریازی یکی از معدود روستا ها ی کره سنی است که همه مردم آن کره سنی هستند یعنی میتوان این گونه گفت که در روستای شکریازی فقط و فقط کره سنی ها زندگی میکنند .
ویژگی دوم : شکریازی بزرگ ترین روستا کره سنی سلماس هم از نظر جمعیت و هم از نظر وسعت است لازم به ذکر است که جمعیت شکریازی در مقایسه با روستا هایی مانند وردان و سیلاب کم تر است اما همان طور که میدانید این دو روستا روستاهایی هستند که در ان کرد تورک عجم و . هم ساکن هستند .
ویژگی سوم :
روستای شکریازی یکی از معدود روستا هایی است که 70 درصد مردم آن با هم فامیل هستند
اگر از تاریخ شکریازی اگاهی جزیی داشته باشید حتما میدانید که اکثر طوایف شکریازی از نوادگان خداوردی (بنیان گزار شکریازی ) هستند . و فقط چند طایفه از طایفه های شکریازی از دیگر شهر ها و روستا به شکریازی آمده اند .
از دیگر ویژگی ها که شکریازی را به مهم ترین روستای کره سنی تبدیل میکند عبارت اند از
خاک قرمز حاصل خیز و زمین های قابل کشت وسیع ، گذشتن جاده ابریشم از این روستا ، قرار گرفتن در بین دو شهر خوی و سلماس ، وجود کوه های بلند و رشته کوهای متعدد ، وجود کارگاه های متعدد قالی بافی ، وجود غار نمکی که به ثبت ملی رسیده است .
نویسنده : بیزدن بیری
باعرض سلام به اهالی شکریازی
اسامی شورا های منتخب سال 1396 شکریازی
1- آقای جنگیر جوادی
2- آقای رضا نورمحمدی
3- آقای مقصود شاکر
4- آقای جانعلی امانی
5-آقای مجید قاسمی
امید وارم شوراهای انتخاب شده جواب اعتماد مردم را با کار مضاعف و دلسوزانه جواب دهند .
Www.shakaryazi.blog.ir
زبان مردم شکریازی :
زربان یکی از مهم ترین معیار برای تقسیم بندی های ی اقتصادی و . است
اگر دقت کرده باشید در کشور های مسلمان
افراد جامعه رل از روی دین مذهب و بعد از
روی زبان تقسیم می کنند ولی در کشور های
اروپایی این زبان و گویش مادری است که آن
ها را به گروه و شهر های مختلف تقسیم می کند .
دلیل اشاره ما به این نکته نشان دادن اهمیت زبان بود .
زبان مردم روستای شکریازی هم مثل همه ی کره سنی ها آذری است ولی با یک تفاوت ، لحجه ای که مردم روستای شکریازی دارن یکی از بهترین و زیبا ترین لحجه های آذری در کل دنیا است .
اگر شما فقط کمی با این لحجه آشنایی داشته باشید می توانید به راحتی یک شکریازیلی را از بین 100 نفر از روی لحجه خاص و زیبای او شناسایی بکنی .
اگر از زبان آذری شکریازی بگوییم و از شاعر بزرگ شکریازی یادی نکنیم یعنی هیچی
بهلول رحیم زاده معروف به شاعر بی سواد
بهلول شاعر ی بود که شعر هایش را به
آذری می گفت و از آن جایی که سواد
خواندن نوشتن نداشت تمامی شعر
هایش را از ته دل و احساسات پاک
خود می گفت و این بود رمز شاعر
بهلول که توانست خودش را در قلب و
ذهن مردن آذربایجان جای دهد و
افتخاری برای مردم شکریازی و تمام آذری زبان ها شود .
روحش شاد .
طوایف روستای شکریازی :
روستای شکریازی یکی از معدود روستایی است که همه ی اهالی آن اصلیت شکریازیلی دارند و فقط افراد کمی در این روستا زندگی می کنند که اصالتشان به روستای شکریازی بر نمی گردد .
کسانی که اصلیت شکریازیلی ندارند و در روستای شکریازی ساکن شده اند یا با دختری از این روستای ازدواج کرده اند و یا از طرف مردم روستا در زمان های خشکسالی و جنگ های طایفه ای پناه داده شده اند .
اگر بخواهیم شکریازی را به دو قسمت طوایف بزرگ و طوایف کوچک تقسیم کنیم باید این گونه بگوییم
روستای شکریازی از یکی دو طایفه ی بزرگ و چند طایفه ی کوچک تشکیل شده است که ما در این قسمت به معرفی این طایفه ها می بردازیم
طوایف بزرگ شکریازی عبارت اند از :
خداوردی اولادی یا همان کپر مشکی ها عبارت اند از ( سعیدزاده ها - نورمحمدی ها -ابراهیمی- قنبرلو ها - رحیم زاده ها -رحیمی ها . بیت الهی ها - )
لازم به ذکر است که بنیازگزار روستای شکریازی خداوردی است که در زمان های بسیار دور به دلیل وسعت این منطقه و موقعیت جعرافیایی خوبش در این منطقه مسکن گزیده و نتیجه ی ست خداوردی در این منطقه بعد گذشت
450 سال روستایی شده به نام شکریازی
طایفه بزرگ دیگری هم در شکریازی وجود دارد که به گل سیدی ها معروف هست که همان سعیدی ها ،محمدی ها هستند .
طوایف بزرگ دیگر شکریازی قریب لی ها هستند که عبارت اند از ( عباسی ها - ملکی ها - سعیدی و شرفخانی ها )
از طایفه بزرگ دیگری نیز می توان به مهراب لی ها و طایفه ای ها اشاره کرد
از دیگر طوایف که در روستای شکریازی زندگی می کنند می توان به - الچلی ها - خودولی ها، جانه ها -چاوشلی ها قاسمی ها- رضائی ها - طایفه ای ها -تقی زاده - نظری امستجانی ها -علیزاده ها -رستم سلطانی ها عبدلهی ها - نورمحمدی ها- عظیمی ها - قلی زاده ها - امانی ها - محمد زاده ها_ رویین ها _محمد علیلو ها_جوادی ها - محمد پور ها -شاکری ها - خداوردیلو ها - و . اشاره کرد .
البته همان طور که در مطالب گذشته هم گفتیم طایفه طایفه بودن شکریازی نه تنها باعث تفرقه نشده است بلکه اتحاد بین مردم روستا را نیز افزایش داده است .
طبیعت شکریازی :
در این بخش ما قصد داریم شما را با جاهای دیدنی و گردشگری روستای شکریازی آشنا کنیم .
شکریازی یکی از زیبا ترین و کوهستانی ترین روستای آذربایجان غربی است
اگر کوه نورد خوبی هستید توصیه میکنم حتما سری به روستای شکریازی بزنید و خود را در میدان واقعی کوه نوردی به چالش بکشید .
از کوه های معروف شکریازی می توان به دلیک داش بیوک یال و بش قارداش اشاره کرد که در فرهنگ عامیانه ی مردم شکریازی جای خوبی برای خود باز کرده اند
اگر می خواهید جاهای دیدنی شکریازی را بشناسید پس به قسمت پایین توجه ویژه ای داشته باشید
دوزلاخ : دوزلاخ غاری نمکی بسیار زیبایی است که در 20 کیلیمتری روستای شکریازی واقع شده است غاری با شکوه که گزراندن چند ساعت در آن خالی از لطف نیست .
مسده کندی : مسده کندی یکی از روستاهای قدیمی شکریازی است که بعد از زله و خشک سالی خالی از سکنه شده است، مسده کندی منطقه ای دیدنی و با شکوه است که همه ساله در روز طبیعت میزبان گردشگران فراوانی از روستا ها و شهر های زیادی است
ویژگی هایی که مسده کندی را از دیگر جا های گردشگری شکریازی متمایز می کند دره های پر درخت کوه های سر به فلک کشیده آب های زیر زمینی که از دل زمین می جوشند برای همین هم مسده کندی جون میده برای پیاده روی و ورزش کردن و گرفتن عکس های یادگاری زیبا و به یاد ماندنی .
دره باغچا : دره باغچا یکی دیگر از مناظر طبیعی گردشگری شکریازی است که در 3 کلیمتری روستا قرار دارد اگر قصد دور شدن زیاد از روستا را ندارید دره باغچا بهترین پیشنهاد برای شما عزیزان است که آخر هفته ی خود را در آن جا بگزرانید .
توصیه میکنم هر کجا برای گردش و طبیعت گردی رفتید زباله ها ی آن منطقه جمع آوری کنید و یا حداقل زباله های خود را در آن جا نریزید .
با تشکر
مذهب
مردم شکریازی یکی از با ایمان ترین
و امین ترین مردمان در سلماس
هستند و زندگی بسیار ساده و دور از تجملات دارند .
همان طور که می دانید همه ی
مردم روستای شکریازی کره سنی شافعی
هستند ،
کره سنی ها در واقع
همان ترک های سنی هستند که در این منطقه ی آذربایجان زندگی می
کنند کره سنی های ترک زبان هستند و مردمانی بسیار با ایمان و مهمان نواز هستند .
مسجد روستای شکریازی .
مسجد نبی شکریازی یکی از زیبا
ترین مسجد ساخته شده در بین
روستاهای کرسنی است که همه
ساله میزبان نماز گزاران زیادی از
سراسر روستاها و شهر های اطراف
سلماس می شود .
اعیاد مذهبی :
مردم شکریازی مردم بسیار متعهد و با
ایمانی هستند که هیچ وقت یک لحظه
از یاد خدا غافل نمی شوند
این است خصلت یک شکریازیلی
اصیل و با فرهنگ از آن جایی که
مردم شکریازی کره سنی هستند
همانند دیگر مسلمانان سنی مذهب به دو عید قربان و فطر اهمیت
زیادی می دهند و در این دو روز
مراسم های خاصی برپا می کنند که
در ادامه به آن ها اشاره میکنیم :
عید قربان :
در روز مبارک و عزیز قربان مردم
شکریازی خود را برای ضیافتی بزرگ
که خداوند آن را نازل فرموده آماده می کنند
مردم شکریازی یک هفته مانده به عید
بزرگ قربان 7 نفر 7 نفر با هم جمع می
شوند و به اندازه بودجه و قدرتشان
گاو ی برای قربانی کردن می خرند که
در روز قربان در راه خدا قربانی کنند
لازم به ذکر است که مراسم عید
قربان همه ساله در خانه ی یکی از
این 7 نفر برگزار می شود .
روز عید قربان : بعد از این که نماز
عید قربان تمام شد مومنان خدا
برای صرف صبحانه به خانه ی کسی
که قرار است عید امسال در خانه ی
او برگزار شود می آیند و صبحانه ی
خود را میل می کنند بعد این که
صرف صبحانه تمام شد جوانان و ریش سفید ها ی شکریازی در راه خدا
اماده ی ذبح قربانی می شوند .
حالا وقت ذبح قربانی شده است با
ذکر های بسیار زیبا و نورانی گاو را
در راه خدا قربانی می کنند و
گوشت حاصله از آن را در راه خدا
بین مردم روستا تقسیم می کنند .
عید فطر :
عید فطر یکی از زیبا ترین و بزرگ ترین
عید ها برای مسلمانان به ویژه اهل تسنن است .
شکریازیلی ها دو سه روز مانده به عید
سعید فطر کل خانه ی خود را تمیز و مثل
دسته گل می کنند چون قرار است مهمان
عزیزی بعد 30 روز چشم انتظاری بیاید
فطر، در شکریازی این گونه شروع می
شود اول نماز عید که با شکوه هر چه تمام
تر برگزار می شود بعد از این که نماز عید
تمام شد همه ی نماز گزاران برای صرف
صبحانه که اکثرا غذای گرم است به
خانه های بزرگ تر ها مانند برادر بزرگ تر پدر بزرگ مارد بزرگ عمو .میشوند
حالا وقت دید بازدید است چه حال هوایی
داره روز عید سعید فطر تو
کوچه ها و خیابونای شکریازی از این
خونه به اون خونه از این کوچه به اون
کوچه تا وقتی که بگن خونه ی همه ی
فامیل ها تمام شد راحت .لازم به ذکر
است که عید فطر عید آشتی دادن مسلمان با یک دیگر است
که در احادیث هم بسیار سفارش شده است .
اگه از سفره ی عید فطر هم براتون
بگیم پر است از آجیل و میوه شیرنی
های جور با جور که دل هر مهمان رو تو
یه نگاه میبره مهمان ها
برای دید بازدید به خانه های یکدیگر میروند و کام خود را با شیرینی های
خوشمزه و جور با جور شیرین میکنند .
البته اینم بگم که تو عید فطر بازار عیدی دادان هم گرم است
درباره این سایت